Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayı enflasyon rakamlarını (TÜFE) açıkladı. TÜİK’e göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık yüzde 3,08 ve yıllık yüzde 83,45 oldu. Enflasyon araştırma Grubu (ENAG) ve İTO enflasyon verilerini de karşılaştırıp sağlıklı bir analiz yapmaya çalışalım. Türkiye`de bu üç kurumun açıkladığı enflasyon verileri piyasalar tarafından dikkatle takip edilmektedir.
 |
| Enflasyon`da zirve ne zaman! - Ahmet Aytaç |
Bir grup akademisyen tarafından kurulan ENAG`a göre eylül ayı enflasyonu, bir önceki aya göre yüzde 5,03 ve yıllık yüzde 186,27 artış gösterdi. TÜİK rakamlarına göre oldukça yüksek ve üç haneli rakamlardan oluşan ENAG enflasyon verileri de kamuoyu tarafından dikkatle izlenmektedir.
İstanbul`da ise İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından her ay düzenli olarak açıklanan enflasyon verileri, eylülde bir önceki aya göre yüzde 6,06 ve yıllık yüzde 107,42 artış göstererek üç haneye ulaştı. İstanbul enflasyonu 1998 yılından sonra ilk defa üç haneli rakamlara ulaştı. İTO enflasyonu, aslında Türkiye enflasyonunun bir nevi öncü göstergesidir. Ancak TÜİK ile makas her geçen ay açılmaya başladı. Zira TÜİK her ay enflasyon sepetindeki ürünleri değiştiriyor. Ürünlerin ağırlıklandırmaları oranında enflasyona etkisi düşünüldüğünde en az etki eden ürünlerin tercih edilmesi aylık enflasyona da yansıyor. Tabloda üç kurumun açıkladığı enflasyon rakamları yer almaktadır.
İstatistik, rakamlarla yalan söyleme sanatıdır
Türkiye`de ne zaman bir kurum rakam açıklarsa fakülte yıllarında istatistik dersimize gelen bir profesörün şu sözünü hatırlarım: ‘İstatistik, rakamlarla yalan söyleme sanatıdır.’ Yukarıda üç kurumun açıkladığı rakamlar birbirinden o kadar alakasız ki hangisinin doğru olduğuna karar vermek mümkün değil. Halbuki enflasyon sepetinde yer alan ürünler aşağı yukarı aynıdır. Ama fark şuradan kaynaklanıyor: mesela çok tüketilen bir ürünün enflasyona etkisinin puanı yüksek ise ağırlıklandırma oranı düşük olan ürünleri tercih edersiniz. Ya da ENAG gibi en yüksek ağırlıklandırma oranını alırsınız. Ortaya tablodaki gibi birbiriyle alakasız verileri elde etmiş olursunuz. Bilimsel veriler tarafsız olarak açıklanmalıdır. Aksi halde güvenirliğinizi yitirirsiniz.
Yazının tamamını okumak için https://kalegundem.com/author/ahmet-aytac/enflasyonda-zirve-ne-zaman/ linkine tıklayın.
Magazin Analiz
Ekip Analiz